Astebete pasa da mugaz-gaindiko proiektua den LIFE Pyrenees4Clima proiektua aurkeztu zenetik. Proiektu honek aldaketa klimatikoari aurre egin eta Pirinioa eta bere jendea aldaketa horretarako egokitzapena egitea du helburu. Proiektua ezagutzeko gaurkoan Pirinioetako Aldaketa Klimatikoaren behatokiko eta proiektuko koordinatzailea den Eva Garcia Balaguer izan dugu gurean.
Proiektu honek Akitania, Okzitania, Andorra, Katalunia, Aragoi, Nafarroa eta Euskadi barnebiltzen ditu eta momentuz 8 urteren buruan aldaketa klimatikoaren jarraipena egiteaz gain, 33 proiektu praktiko jarriko dituzte martxan, horietatik 7 Nafarroan. Jarraian aurkeztuko dizkizuegu proiektu hauek.
Mendi ekonomia egokituaren esparruan, Nafarroan hiru pilotu jarriko dira martxan, Pirinioetako eskualdean zehar hedatuko direnak. Horietako bat mendiko eski-estazioetan zentratzen da, klima-aldaketara egokitzeko eredu ekonomiko baten garapenean, eta Agence des Pyrénees (ADP) da buru.
Bigarrena turismo zirkularreko berrikuntza-inkubagailu bat sortzean datza (energia, hondakinen kudeaketa, ekoturismo-eskaintzak…), ibilbide ekoturista berriak garatzeko eta profesionalei zirkulartasunerako bidean laguntzeko. Inkubagailu hori ADPk gidatuko du Nasuvinsarekin batera, eta beste erakunde batzuek ere parte hartuko dute, hala nola Gu Pirinioak eta tokiko batzarrek eta udalek.
Hirugarren pilotua abeltzaintzako ekoizpen-sistemak hobetzean datza, animalientzako elikagai naturalaren iturria handituz, paisaia hobetuz eta ustiategientzako itzulera ekonomiko handiagoa sortuz. Pilotua Orreagako eta Iratiko oihaneko Kontserbazio Bereziko Eremuan (KBE) eta Frantziako haran mugakideetan garatzen da, eta Nafarroako Unibertsitate Publikoak Espainiako isurialdean eta Association des Chambres d ‘Agriculture des Pyrénéesek Frantziako isurialdean gidatzen dute.
Biztanleriari eta lurraldeari dagokienez, beste hiru pilotu jarri dira martxan. Lehenengoan, Baztan-Bidasoa, Pirinioaurrea eta Pirinio eskualdeetako berrogeita hamar udalerritan baino gehiagotan ekosistema-zerbitzuak ebaluatuko dira, sistema ireki eta orokor bat sortuz, interesdun aldeentzat, lurralde-kudeatzaileentzat eta langile zientifikoentzat eskuragarri egongo dena. Basque Centre for Climate Change (BC3), Aragoiko Nekazaritzako Elikagaien Ikerketa eta Teknologia Zentroa (CITA) eta Nasuvinsa dira buru.
Bigarrenean, Pirinioetako hainbat kokapen-tipologiatan airearen kalitatea aztertu eta ebaluatuko da, eta Luzaiden egingo da. Tipologia horietan eragina duten muturreko klima-egoerak eta populazioaren eta ekosistemen esposizioaren estimazioa identifikatzeko balioko du. Andorra Recerca Innovació (AR+I), Bartzelonako Unibertsitatea eta Nafarroako Unibertsitatea ditu buru.
Hirugarrena, Nafarroako iparraldean hedatzen dena, Pirinioetako lurraldeko uraren kalitatearen eta kudeaketaren azterketan eta ebaluazioan oinarritzen da. Horretarako, edateko uraren hornidurarako gobernantza-plan bat egingo da, aztergai diren eremuetan dauden baliabide hidrikoak ebaluatzeko eta sareak eta kontsumoak ezagutzeko eta kontrolatzeko prozesuak deskribatzeko. Naturan oinarritutako konponbideak ere garatuko ditu kutsatzaileak atxikitzeko. Proiektu honek NILSA du buru.
Azkenik, bi kasu pilotu kliman zentratzen dira, biak Irati inguruan, Pirinioetako eragile guztientzat informazio klimatiko zehatza, eguneratua, prozesatua eta eskuragarria izateko erronkaren aurrean. Lehenengoak goratzearen mendeko berotzearen fenomenoak elurraren baldintzetan, ekosistema sentikorretan eta baso-suteetan eta belardietan duen eragina aztertzen du; bigarrena, berriz, leku espezifiko edo sentikorretarako aurreikusitako klima-indizeak kalkulatzean datza, hala nola eski-estazioetarako, ekosistema kalteberetarako (lakuak, glaziarrak), basoetarako… Bien buru Kataluniako Meteorologia Zerbitzua, Météo France eta Pirinioetako Ekologia Institutua (IPE-CSIC) dira, AEMETen laguntzarekin.
Informazio gehiago : Pyrenees4clima webgunea
Eva Garcia Balaguer Irati Irratian
Proiektuaren aurkezpen bideoa: